Po raz pierwszy system dozoru elektronicznego
został wprowadzony w naszym kraju ustawą z dnia 7 września 2007r. o wykonywaniu pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. Ustawa weszła w życie 1 września 2009r., natomiast została uchylona dnia 1 lipca 2015r. Obecnie przepisy dotyczące dozoru elektronicznego są zawarte w rozdziale VIIa ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy.
System dozoru elektronicznego jest sposobem
na wykonywanie kary pozbawienia wolności po spełnieniu kiliku warunków. Taki system polega na kontrolowaniu skazanego, który przebywa poza zakładem karnym przy użyciu urządzeń monitorujących.
Jednym z warunków możliwości odbywania kary
w systemie dozoru elektronicznego, było skazanie na karę pozbawienia, która przed przepisami, które znajdują się w specjalnej ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem, COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych do jednego roku, po zmianach w wyżej wymienionej ustawie ten termin pozbawienia wolności został wydłużony do 18 miesięcy.
Art. 15 ustawy z dnia 31 marca 2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2020 r. poz.568)
art. 43 la ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. 2020r. poz. 523 z późn. zm.)
Kolejnym wymogiem jest wskazanie przez skazanego
miejsca stałego pobytu w którym ten dozór ma się odbywać, przy czym osoby pełnoletnie, które będą zamieszkiwał ze skazanym muszą wyrazić na to zgodę.
Taki system musi także wskazywać,
że jego zastosowanie będzie wystarczające do osiągnięcia celów kary, przy czym w tym przypadku bierze się pod uwagę stopień demoralizacji sprawcy, względy bezpieczeństwa, a także inne okoliczności przemawiające za takim systemem dozoru elektronicznego wobec skazanego.
Kara może być wykonana w systemie dozoru elektronicznego tylko wtedy,
gdy pozwalają na to warunki techniczne, które obejmują w szczególności liczbę, oraz zasięg nadajników i rejestratorów, oraz możliwości organizacyjne ich obsługi.
Nie udziela się zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 64 § 2 Kodeksu karnego, tak zwana multirecydywa.
Przykład: Janusz K. złożył wniosek o dozór w systemie elektronicznym, orzeczono wobec niego karę jednego roku pozbawienia wolności, konkubina z którą mieszka wyraziła na to zgodę, od momentu skazania Janusz K. zachowywał się poprawnie, pracował i utrzymywał konkubinę. Zostały spełnione warunki techniczne nadajnika w miejscu w którym wskazał Janusz K., oraz była wystarczająca ilość nadajników. Janusz K. nie był skazany za multirecydywe. Ponieważ Janusz K. wypełnia wszelkie warunki objęcie go systemem dozoru elektronicznego, sąd najprawdopodobniej zastosuje wobec niego taki dozór.
Udzielając zezwolenia na odbywanie przez skazanego kary
pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd określa przedziału czasu doby w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany może się oddalić ze wskazanego miejsca pobytu na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, zwłaszcza w celu wykonywania pracy, praktyk religijnych, edukacji lub robienia niezbędnych zakupów.
Obowiązki, które są nałożone na skazanego podlegają
ścisłej kontroli sądu i kuratora. Uchylenie się od nałożonych obowiązków skutkuje uchyleniem zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego i osadzeniu w zakładzie karnym.
Złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia
na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie wstrzymuje obowiązku stawienia się w zakładzie karnym lub areszcie śledczym.