Wiele osób będąc w małżeństwie podejmuje decyzje o rozstaniu,
widząc tylko jedyną możliwość, którą jest rozwód, jednakże istnieje jeszcze inna możliwość, mniej inwazyjna, którą jest separacja. Ma ona skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, jednakże z pewnymi odmiennościami, które przedstawię w tym artykule.
Na początku należy wyjaśnić pojęcie małżeństwa
w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Mianowicie małżeństwo jest zawarte wtedy, gdy kobieta i mężczyzna jednocześnie złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, iż wstępują ze sobą w związek małżeński. Takie oświadczenie rodzi skutki w postaci obowiązku do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i wierności, a także wspólnego działania dla dobra założonej rodziny.
Porusza art. 1 i 23 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. poz 59 ze zm.).
Istnieją dwie możliwości ustania małżeństwa na gruncie prawa rodzinnego,
które nie jest tożsame z unieważnieniem małżeństwa, jedną z nich jest uznanie za zmarłego jednego z małżonków, natomiast drugą rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód. Rozwód jest możliwy w sytuacji, kiedy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia.
Porusza art. 55 i 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Mimo jednak istnienia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia
rozwód nie jest dopuszczalny, gdyby wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci, albo jego orzeczenie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Ustalając przesłankę w kwestii ucierpienia dobra wspólnych małoletnich dzieci sąd winien poczynić ustalenia wynikające z całokształtu materiału zebranego w sprawie, uzasadnić swoje stanowisko, co do tego, czy i w jakim stopniu orzeczenie rozwodu będzie miało wpływ na dobro małoletnich dzieci i czy takie rozstrzygnięcie sprzeciwia się wzgląd na te dzieci.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 6 maja 1999r. II CKN 293/98.
Badając kwestię sprzeczności z zasadami współżycia społecznego,
należy mieć na względzie, że na nią może mieć wpływ stan zdrowia jednego z małżonków, kwestia wymagania przez niego pomocy i czy rozwód stanowi dla niego rażącą krzywdę. Niekiedy przeciwko udzieleniu rozwodu przemawiają względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają poprzez rozwód na sankcjonowanie złego stosunku do współmałżonka albo na tle lekceważenia małżeństwa i rodziny.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 października 1998r. III CKN 573/98.
Przykład 1: Andrzej J. Był mężem Aliny K., małżeństwo od początku nie układało się, Andrzej J. pił i bił swoją żonę. Alina K. wymieniła zamki w drzwiach mieszkania i wymeldowała Andrzeja J., następnie wniosła sprawę o rozwód, Andrzej J. nie zgadzał się na rozwód. Wymiana zamków przez Alinę K. do mieszkania, wymeldowanie Andrzeja J. świadczy tylko o jej niechęci do niego i braku kontynuacji pożycia z Andrzejem J.. W przypadku orzeczenia o winie rozkładu tego małżeństwa przez Andrzeja J., sąd powinien orzec rozwód.
Przykład 2: Andrzej J. i Alina K. są małżeństwem, Alina K. jest przykładną żoną, spełniającą swoje małżeńskie obowiązki, jednakże w wyniku wypadku Alina K. została sparaliżowana. Andrzej J. Po tym zdarzeniu wniósł sprawę o rozwód wskazując że między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia w wyniku niemożności ich zaspokajania przez żonę. Alina K. sprzeciwiła się rozwodowi. W tym przypadku zważając na chorobę Aliny K. i okoliczność że przed wypadkiem była przykładną żoną, powołując się także na zasady współżycia społecznego sąd nie powinien orzekać rozwodu.
Separacja z kolei może być orzeczona przez sąd
w wyniku nastąpienia między małżonkami zupełnego rozkładu pożycia. Orzeczenie separacji ma skutki niemalże takie jak rozwód. Wspólnymi cechami rozwodu i separacji jest konieczność zbadania przez sąd o winie rozkładu pożycia, rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej i kontaktach rodziców z dziećmi, o kosztach utrzymania i wychowania dzieci, sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, sąd może także orzec o podziale majątku wspólnego.
Jeżeli wymagają tego względy słuszności,
to małżonkowie zobowiązani są do wzajemnej pomocy, jednakże małżonek będący w separacji nie może zawrzeć małżeństwa. Zniesienie separacji następuje na zgodne żądanie małżonków i z chwilą zniesienia ustają jej skutki.
Porusza art. 61¹, 614, 615 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.